Inhoud

Hersenvliesontsteking, nekkramp of meningitis is een ontsteking van de beschermende membranen rondom de hersenen en het ruggenmerg, de zogeheten hersenvliezen. Hersenvliesontsteking kan veroorzaakt worden door virussen en bacteriën. Zoals de naam hersenvliesontsteking al zegt, worden de vliezen rond de hersenen (en het ruggenmerg) aangetast. Hier bespreken we de bacteriële vormen en de virale vorm.
De bacteriële hersenvliesontsteking is soms een complicatie van een gewone middenoorontsteking.

Oorzaken

Hersenvliesontsteking kan worden veroorzaakt door een virus of door een bacterie.

Een virale ontsteking wordt veroorzaakt door een virus (= het kleinst bekende micro-organisme, eigenlijk een pakketje erfelijk materiaal). Dit is de minder ernstige variant.

Bacteriële hersenvliesontsteking wordt veroorzaakt door een bacterie. Vaak begint dit als bloedvergiftiging, waarbij de bacteriën de bloedbaan infecteren. Een bacteriële ontsteking wordt veroorzaakt door één van de drie bacteriën: meningokok, pneumokok of Haemophilus influenzae type b (Hib). Die laatste komt sinds 1993 steeds minder voor vanwege een vaccin dat kinderen meekrijgen bij de DKTP-prik.
Voorgenoemde bacteriën zitten (onschuldig) in de neus-keelholte. Als op een gegeven moment de weerstand afneemt, kunnen de bacteriën zich vermeerderen en zich verspreiden via de bloedbaan. Daarbij kan bloedvergiftiging ontstaan (dit geldt vooral voor de meningokok). Bovendien kan de bacterie via de bloedbaan in de hersenen en hersenvliezen terechtkomen en hierdoor hersenvliesontsteking veroorzaken.

Symptomen

Symptomen van hersenvliesontsteking kunnen zijn:

Zuigelingen
Bij zuigelingen kunnen dezelfde symptomen zichtbaar zijn als boven, maar ook:

Behandeling

Bacteriële meningitis
Bacteriële meningitis is een ernstige ziekte die snel behandeld moet worden met intraveneuze antibiotica (behandeling via een infuus), andere medicijnen en ondersteunende zorg. Dit kan alleen in een ziekenhuis gebeuren, soms is zelfs opname op een intensive care afdeling nodig. De behandeling neemt 10-21 dagen in beslag. Bij sommige bacteriën is er een risico voor de omgeving: de huisgenoten, dwz personen die het bestek met de patiënt delen, moeten met een antibioticum worden behandeld. Meningitis door een bacterie kan ernstig verlopen met beschadiging van de hersenen of zenuwen.

Virale meningitis
Er zijn enkele virussen die bestreden kunnen worden met medicijnen. In de meeste gevallen verloopt de ziekte mild en gaat het vanzelf over met pijnstillers tegen de hoofdpijn. De ziekte duurt meestal ongeveer 2 weken.